کوروش کبیر چه گفت؟
« هر روز متنی تازه از کوروش کبیر چاپ می‌شود؛ از منشورش که ترجمه‌ی چند خطی آن کتابی چند ده صفحه‌ای شده تا فرمان‌هایش در جنگ‌ها و سخنرانی هایش در باب مسائل مختلف! » منبع
اما واقعاً چه آثار مکتوبی از کوروش وجود دارد؟
مشهورترین مترجمان خط میخی و سنگ نبشته‌های ایرانی دکتر رولند جی کنت(Roland G Kent) و پل ریچارد برگر (Paul Richard Berger) بوده‌اند. دکتر کنت در کتابش (Old Persian) تنها سه جمله از سنگ نبشته‌های پاسارگاد را گفته‌ی کوروش می‌داند که آنها نیز به علت گذشت زمان، مخدوش هستند. لینک زیر را ببینید:
I am Cyrus the King, an Achaemenian.
Cyrus the Great King, son of Cambyses the King, an Achaemenian. He says: When … made …
(من کوروش، پادشاه بزرگ، فرزند کمبوجیه‌ی هخامنشی. او می‌گوید: هنگامی که… ساخت…)
دکتر برگر ضمن تأیید این مطلب، منشور کوروش را ترجمه کرده و آن را به شکلی منسوب به او می‌داند. دکتر عبدالمجید ارفعی نیز اولین بار آن را از زبان بابلی به فارسی ترجمه کرد. کلیاتی که در این لوح آمده چنین است:
«کوروش نه تنها با آرامش و صلح وارد بابل شده‌است، بلکه پس از آن هم کردارهایی سودمند برای مردمان آن سامان انجام داده‌است و برای نخستین بار برده‌داری یا کار اجباری را کنار نهاده است. او وارون دیگر فاتحان بابل، نه تنها خدای ملی بابلیان- مردوک- را به اسارت نبرد، که به آن احترام نهاد و خود را ستایش‌گر او نامید و به همین دلیل به لقب شاه بابل نائل آمد.»
روزنامه‌ی مردم سالاری نیز به نقل از موزه بریتانیا متن زیر را ترجمه کرده که تفاوت چندانی در آن مشاهده نمی‌شود.
مردم سالاری؛ جدیدترین ترجمه‌ی متن منشور کوروش:
گرچه در این میان در عهد عتیق و نوشته‌های مورخین یونانی و رومی هم مطالبی از کوروش نقل شده که به دلیل تفاوت‌های فاحش با یکدیگر عملاً قابل استناد نیست.
